ДУШАНБЕ, 20 авг — Sputnik. Денис Логунов муовини мудири Маркази Гамалеи дар мавриди истеҳсол ва бақайдгирии нахустин ваксинаи алайҳи коронавирус дар мусоҳиба бо агентии Sputnik суҳбат намуд
Якшанбеи гузашта Шумо ба Вазорати тандурустӣ натиҷаҳои ташхиси клиникиро пешниҳод намудед. Феълан натиҷаҳои ташхис расонаӣ нашудаанд. Бозёфтҳои асосии ин таҳқиқот кадомҳоянд?
- Мо як қатор таҳқиқоти клиникии бехатарӣ ва самаранокии ваксинаро гузаронидем ва баъд ду таҳқиқоти клиникӣ гузаронидем, ки дар он ваксина бо истифода аз ихтиёриёни солим барои нишондиҳандаҳои бехатарӣ ва пайдо шудани масуният омӯхта шудааст. Тибқи натиҷаҳои ин таҳқиқот, ваксина натиҷаи хуби бехатарӣ ва пайдо шудани масунияти баландро нишон дод.
Дар СҲШ содироти ваксина бар зидди вируси коронаи сохти Русияро баррасӣ доранд – навор
Ҳамаи ихтиёрин, ки ваксинаро дар ҳолати моеъ ва хока истифода намуданд, масуният алайҳи маризии коронавирус пайдо карданд.
Лимфоситҳои ситотоксикӣ, ки дар организ ҳуҷайраҳои аз вирус осебдидаро нобуд мекунад, дар ҳамаи ихтиёриён ба мушоҳида расид.
Зимнан, ба организми ҳамаи ихтиёриён ягон зарар аз ваксинаи мазкур ба назар нарасид. Ҳолати солимии гурӯҳҳои ихтиёриён пас аз истифодаи ваксин ҳатман дар шакли гузориш оварда мешавад.
Дар марҳилаҳои якум ва дуюм чанд нафар хоҳишмандон дар озмоиши ваксин иштирок карданд?
- Дар марҳилаҳои якум ва дуюм 38 нафарӣ иштирок карданд. Ҷамъан дар ҳар ду марҳила 76 нафар хоҳишмандон иштирок карда, ваксинаи алайҳи коронавирусро гирифтанд.
Дар озмоиш ихтиёриёни кадом синну сол иштирок намуданд?
-Дар ҳар ду марҳила ихтиёриёни аз 18 то 60 - сола иштирок доштанд.
Дар расонаҳо пайваста қайд мешавад, ки барои омода намудани ваксинаи муассир аз ин беморӣ на камтар аз як сол лозим аст. Ба намояндагони Маркази Гамалеи чӣ хел даст омад, ки дар муддати 5 - 6 моҳ ба истеҳсоли ваксина муваффақ шаванд?
Чунин гуфтан нодуруст аст, ки мо дар як муддати кӯтоҳ ваксинаро аз "сифр" офаридем. Аз рушди технологияи векторҳои аденовирусӣ то татбиқи он даҳ сол гузашт.
Аз соли 2015 дар Марказ Гамалеи ваксинаҳо дар асоси векторҳои аденовирус таҳия карда шуда, дасти кам 3000 нафар эм карда шуданд. Аз ин рӯ, ин ба ҳеҷ ваҷҳ кори панҷмоҳа набуд.
Олим: хоҳед мавҷи дуюм ва ё баландтарин нуқта гӯед, аммо COVID-19 ба сифр намерасад
Гузашта аз ин, ваксинаҳо дар асоси векторҳои аденовирусӣ на танҳо дар Русия сохта шудаанд. Чин, ширкатҳои CanSino ва Johnson & Johnson низ бо векторҳои аденовирусӣ кор мекунанд. Пеш аз ҳама, ин таҳияи ваксинаҳо бар зидди Эбола мебошанд. Ин платформаҳо дар озмоишҳои клиникӣ хуб шинохта шудаанд ва хуб омӯхта шудаанд.
Ваксинаҳои дигар адиновируси 26 ва ё 5 - ро истифода мебаранд. Дар ваксинаи русӣ ҳар дуи онҳо якбора истифода мешаванд. Метавонед муфассалтар фаҳмонед, ки он чӣ гуна кор мекунад?
- Агар ба тақвими миллии ваксина нигаред, шумо хоҳед дид, ки бисёр ваксинаҳо тақвият дода шудаанд. Яъне, шумо як маротиба ваксина ворид мекунед, баъд дуюм, сеюм ва ғайра. Чаро ин тавр шуд? Бо мақсади ташаккул додани на танҳо як вокуниши баланди иммунӣ, балки барои он ки ин вокуниш дароз карда шавад, то хотираи боэътимоди иммунологӣ ташкил карда шавад.
Ғайр аз иқтисодиёт ва нигоҳубини ақли солим, давомнокӣ ва дараҷаи вокуниши эммунӣ, стратегияи эмгузаронии саривақтӣ, яъне истифодаи ду ё зиёда ваксина ҳамеша беҳтар аст. Ва бояд бо як сабаби оддӣ ваксина бо векторҳои гуногун анҷом дода шавад: вокуниши иммуникӣ пас аз тазриқи аввали дору, аз ҷумла дар вектор, ташаккул меёбад.
Агар шумо ҳангоми эмгузаронии дуюм ҳамон як векторро ҷорӣ кунед, иммунитети зидди векторӣ ташаккулёфта самараи эмкуниро коҳиш медиҳад. Ҳамин тавр, шумо танҳо вектори интиқолдиҳандаро ба ҳамон чизе иваз мекунед, ки посухи масуният онро эътироф намекунад.
Ваксинаи истеъсолнамудаи шумо муваққатан бақайд гирифта шуд. Ин чӣ маънӣ дорад?
- Сабти муваққатӣ чӣ аст? Мо намехоҳем, ки дар тӯли 1,5 соли оянда бо ихтиёриёни солим сару кор гирем.
Агар мо бо аҳолии оддӣ кор кунем, ки дар байни онҳо гурӯҳҳои хавфнок ҳастанд, яъне одамоне, ки дар натиҷаи мубтало шудан маъюб мешаванд ё мемуранд, пас ба мо механизме лозим буд, ки ваксинаро дар шароити хеле маҳдуд ва дар муддати кӯтоҳ ба муомилот дароварда тавонад.
Дархост барои сабти номи ваксинаҳо дар ҳама беморхонаҳо ва сабти ҳама ҳодисаҳои номатлуб дар ихтиёриён мавҷуд аст. Ҳар як ихтиёрие, ки ваксина карда мешавад, метавонад дар ариза дар бораи саломатии худ гузориш диҳад.
Нахустин дар Осиёи Миёна: оғози эмгузаронӣ аз COVID - 19 дар Қазоқистон
Мехоҳам қайд намоям, ки эмгузаронии оммавӣ ба таври маҷбурӣ сурат намегирад, ҳар кас дар интихоб озод аст.
Дар марҳилаи сеюм чанд нафар иштирок мекунанд?
Шумораи ниҳоӣ мавриди баррасӣ қарор дорад, вале ман ба тахмин мегӯям, ки дар марҳилаи сеюм ҳудуди 30 - 40 ҳазор нафар иштирок хоҳанд кард.
Чаро марҳилаи сеюми озмоишӣ танҳо пас аз ба қайд гирифта шудани ваксин ба роҳ монда мешавад?
Идея ва маънои бақайдгирии муваққатӣ аз дастрасӣ ба ваксина ба гурӯҳҳои хавфнок ва ҳамин тариқ одамонро аз оқибатҳои вазнини сироят ё марг муҳофизат мекунад. Ҳамзамон, гардиши шаҳрвандии ваксина таҳти назорати қатъӣ сурат мегирад ва ин бақайдгирии муваққатӣ дар ҳар лаҳза метавонад боздошта шавад.
Ҳадафи марҳилаи сеюм ин баҳодиҳии миқёси бехатарӣ ва самарабахшӣ дар шумораи зиёди ихтиёриён дар як санҷиши тасодуфии назоратшаванда мебошад. Ин барои ба даст овардани миқдори зиёди маълумоти оморӣ дар бораи ҳамаи параметрҳои санҷиш зарур аст. Илова бар ин, ин марҳила барои қабули қарор дар бораи бақайдгирии доимии ваксина зарур аст.
Нахустин дар Осиёи Миёна: оғози эмгузаронӣ аз COVID - 19 дар Қазоқистон
Чӣ гуна иқтидори истеҳсолии ваксинаро афзун карданӣ ҳастед?
Интизор меравад, истеҳсоли оммавии ваксина моҳи сентябри соли 2020 шурӯъ мешавад. Дар охири соли 2020, ба нақша гирифта шудааст, ки истеҳсоли ваксинаҳо ба 200 миллион воя расонида шаванд, агар ҳамаи объектҳои истеҳсолӣ, аз ҷумла хориҷӣ низ ҷалб карда шаванд.
Зимнан, ҳудуди 20 кишвари хориҷӣ ба ваксини сохти русӣ таваҷӯҳ намудааст, аз ҷумла Тоҷикистон, Арабистони Саудӣ, Индонезия, Филиппин, Бразилия, Мексика ва Ҳиндустон.
Дар истеҳсоли ваксинаи алайҳи коронавирус танҳо мутахассисони рус даст доранд ва ё шарикон аз хориҷи кишвар низ ҷалб шуданд?
Не ваксинаи мазкур дар Маркази Гамалеи худи мутахассисони Русия бидуни дахолати хориҷиҳо истеҳсол карда шуд. Худи технология як қабати бузурги дониш ва таҷрибаи кори илмӣ мебошад. Табиист, ки дар ҷаҳон одамони зиёде бо он кор мекунанд, нашрияҳои зиёде ҳастанд, ки мо бо ин нашрияҳо шинос мешавем, онҳо бо мо ҳастанд, ин як майдони умумии илм аст.
Аммо рушди воқеии ваксина, таҳия ва миқёси он - ҳамаи инро танҳо олимони рус анҷом додаанд.
