https://sputnik.tj/20220203/bozi-buzurg-siyosi-pekin-iftitohiya-olimpiada-raft-1045450690.html
Бозиҳои бузурги сиёсӣ дар Пекин: кӣ ба ифтитоҳияи олимпиада рафт?
Бозиҳои бузурги сиёсӣ дар Пекин: кӣ ба ифтитоҳияи олимпиада рафт?
Sputnik Тоҷикистон
Фардо дар Пекин маросими ифтитоҳи Бозиҳои зимистонаи олимпӣ барпо мегардад. Он маросими на танҳо варзишӣ, балки сиёсӣ ҳам мебошад, зеро бозиҳо кайҳо боз ба воқеаи муҳимтарини байналхалқӣ табдил ёфтааст
2022-02-03T15:15+0500
2022-02-03T15:15+0500
2022-02-18T19:32+0500
чин
ғарб
дар ҷаҳон
бозӣ
сиёсат
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/07e6/01/18/1045088976_0:285:3073:2013_1920x0_80_0_0_55ca6bbd820844bf8a16eaaa8121ea88.jpg
ДУШАНБЕ, 3 фев — Sputnik, Петр Акопов. Дар соли 1980, вақте ки Ғарб Олимпиадаи Москваро бойкот карда буд, онро ба як асбоби мукаммали муборизаи геополитикӣ табдил дод ва дар ҷавоб варзишкорони мо ба бозиҳои баъдӣ дар Лос-Анҷелес нарафтанд. Дар ин аср ин таҷриба боз баргашт, ҳарчанд ҳоло гап на дар бораи бойкот, яъне даст кашидани варзишгарон аз ширкат дар мусобиқаҳо, балки дар бораи дипломатия меравад. Аммо мисли пештара маҳз Ғарб аз ин гуна усулҳо кор мегирад. Аввал онҳо кӯшиш карданд, ки Олимпиадаи тобистонаи Пекин дар соли 2008 ва баъдан Бозиҳои зимистонаи Сочи-2014-ро бойкот кунанд. Онҳо инчунин кӯшиш карданд, ки Олимпиадаи кунунии Пекинро бо роҳи дипломатӣ ҷазо диҳанд: дар аввали моҳи декабр давлатҳо бойкот эълон ва аз тамоми кишварҳои ҷаҳон даъват кардаанд, ки онҳоро дастгирӣ намоянд. Баҳонаи ин кор аллакай рӯшан аст - нақзи ҳуқуқи башар дар Чин, бахусус "қатли ом дар Шинҷон". Дастаи амрикоӣ бузургтарин аст, аммо дар ин маросим аз мақомоти амрикоӣ ҳузур нахоҳанд дошт.Владимир Путин меҳмони аслии хориҷӣ хоҳад буд ва нахустин музокироти ғайривиртуалии ӯ бо Си Ҷинпин дар ду сол низ дар Пекин баргузор мешавад. Роҳбари Чин тамоми ин муддат усули дипломатиро риоят кардааст, вале омадани ҳайатҳои вакилони хориҷӣ на танҳо аз ҳамин сабаб муҳим аст: ба тамоми аҳли ҷаҳон нишон додан лозим аст, ки бойкоти Амрико натиҷае надод. Аммо ба давлатҳо пандемия кӯмак мекунад, зеро аз ин сабаб боздидҳо ва вохӯриҳои саммитӣ аллакай кам шудаанд. Дидани он ки дар ниҳоят ба Пекин кӣ меояд, бештар ҷолибтар аст.Гузашта аз ин рекорди иштирокчиёни воломақоми маросими ифтитоҳи бозиҳо ба пойтахти Чин тааллуқ дорад: 8 августи соли 2008 дар Варзишгоҳи миллии Пекин қариб ҳафтдаҳ нафар раҳбари хориҷӣ ҷамъ омад. Гумон меравад, ки онҳо 75 нафар буданд, аммо ин шумор тамоми ҳайатҳои хориҷӣ, аз ҷумла ҳайати вазиронро низ дар бар мегирад. Дар он ҷо 66 нафар президент, сарвазир, подшоҳ ва шоҳзодаҳо буданд. Ҳоло 23 нафар, се баробар камтар меоянд. Магар ин далели муваффақияти бойкоти Амрико нест?Не, зеро байни Пекин-2008 ва Пекин-2022 фарқи калон вуҷуд дорад.Аввалан, миқёси бозиҳо: агар дар бозиҳои тобистона 205 кишвар ширкат карда бошанд, пас дар бозиҳои зимистона 91 кишвар ширкат карданд. Ҳоло Африқоро амалан касе намояндагӣ намекунад, танҳо панҷ даста аз он ҷо меояд ва дар Бозиҳои тобистонаи соли 2008 чил нафар онро намояндагӣ мекард. Агар дастаҳо набошанд, сарварони он кишварҳо низ нестанд. Дар соли 2008 ёздаҳ сарвари давлатҳои Африқо ба Пекин парвоз кард, ҳоло танҳо як нафар хоҳад буд. Уқёнуси Ором низ он ҷо ҳузур надорад: панҷ роҳбар онро дар Бозиҳои тобистона намояндагӣ карданд ва варзишҳои зимистона дар ҷазираҳои уқёнуси Ором инкишоф наёфтаанд.Сониян, КОВИД бо маҳдудиятҳои карантинӣ дар ҳар сурат ба роҳбарони кишварҳо таъсир мерасонад.Ва сеюм, бойкот низ, албатта, нақш бозид. Чӣ нақше? Зимнан дар соли 2008 кӯшишҳое дар заминаи таҳримҳо сурат гирифта буданд, аммо аз он танҳо чанд давлат, Австрия, Лаҳистон, Ҷумҳурии Чех ва Эстония пуштибонӣ карданд. Ҳоло аз ин рӯйхат танҳо бачаҳои гарми эстонӣ ба худ содиқ мондаанд, лаҳистониҳо, масалан, на танҳо Иёлоти Муттаҳидаро ҷонибдорӣ накарданд, балки ҳайати вакилонро бо сардории президенти кишвар ба он бозиҳо фиристоданд.Британияи Кабир, Канада, Австралия ва Зеландияи Нав, яъне тамоми ҷаҳони англосаксон ба бойкоти дипломатии Амрико ҳамрох шуданд. Аз аврупоиҳо танҳо Белгия, Ҳолланд, Дания ва Литва фарқ мекарданд ва дар ин ҷо рӯйхати бойкотчиён ба охир мерасад. Ба ибораи дигар агар англосаксонҳо танҳоии геополитикии худро нишон додан мехостанд, онҳо инро комилан иҷро карданд.Аммо баъзе аврупоиҳо кӯшиш мекунанд, ки дар ду курсӣ нишинанд, ин махсусан дар Фаронса хандаовар аст. Президент Макрон дар аввал таҳрими дипломатиро бесамар номида, даъват кард, ки бозиҳо сиёсӣ нашаванд. Аммо дар охир дар бораи омадани хайати вакилони Фаронса ба маросими ифтитоҳи тамоман иттилое нест. Рӯзи якшанбе Париж эълон кард, ки "дар бозиҳо вазир - вакили варзиш Роксана Марасиняну ширкат хоҳад кард. Вай эҳтимолан дар маросими ифтитоҳи ин мусобиқа ширкат накунад, аммо барои дастгирии варзишгарони мо дар ҷараёни Олимпиада меояд". Яъне Париж ба бойкот напайвастааст, аммо аз ширкат дар ин маросим низ худдорӣ мекунад.Умуман Аврупо ба чунин хулоса омад — на аз они мо ва на аз они шумо: мо бойкотро тарафдорӣ намекунем, вале ҳайатҳои вакилони олимартабаро ҳам намефиристем. Дар соли 2008 дар маросими Пекин 27 раҳбари аврупоӣ (аз ҷумла шоҳзодаҳо) ширкат карданд, ҳоло ҳамагӣ чаҳор нафар ҳастанд, аз ҷумла Сербистон ва Босния ва Ҳерсеговина, ки узви Иттиҳодияи Аврупо нестанд.Дар айни замон на танҳо Лаҳистон тавассути кишварҳои Иттиҳоди Аврупо дар сатҳи олӣ намояндагӣ хоҳад шуд, балки ҳокими Люксембург Гертсог Анри, ки бо ҳаракати олимпӣ зич алоқаманд аст, оромона ба Пекин парвоз кард. Барои ӯ, инчунин барои шоҳзодаи Монако Алберти II, ки низ ба Чин омада буд, зарурати бозӣ кардан бо англосаксонҳо нест.Аз Амрикои Лотинӣ президентҳои Аргентина ва Эквадор ширкат хоҳанд кард ва Осиё аз ҳама ҷиддитар намояндагӣ мешавад ва ин манзараи нави чаҳонро инъикос мекунад. На танҳо сарони панҷ кишвари Осиёи Марказӣ, сарвазири Покистон, шоҳи Камбоҷа ва президенти Сингапур, сарвазири Муғулистон ва маликаи Тайланд (шоҳ ҳеҷ гоҳ аз кишвар намебарояд), балки роҳбарони мамлакатҳои калидии ҷаҳони араб, аз ҷумла президенти Миср Сиси, амири Қатар, валиаҳдҳои Арабистони Саудӣ ва Имороти Муттахидаи Арабӣ низ ширкат хоҳанд кард.Таблиғоти зиддичиноии англосаксонӣ (тасодуфӣ нест, ки мавзуи "генотсиди уйғур", яъне кӯшиши ба душмани мусалмонон табдил додани Пекин ҷои асосиро ишғол мекунад) ба дини Ислом камтар ва камтар таъсир мерасонад. Ин яку ним миллиард қисми башарият ва умуман тамоми ҷаҳони ғайриғарбӣ он чиро, ки дар фазои Авруосиё, дар нисбати Пекин ва Москва рӯй дода истодаанд, бо диққати зиёд тамошо мекунанд. Ва ҳич як кӯшиши муҳосира ва яккаю танҳоӣ, ягон пропагандаи зиддичиноӣ ва зиддирусӣ рафти объективии таърихи ҷаҳониро боздошта наметавонад: Ғарб меравад, Шарқ дар ҳоли зуҳур аст.
https://sputnik.tj/20220124/tojikiston-olimpiada-pekin-shirkat-1045088112.html
https://sputnik.tj/20220127/hamkori-chin-barkhurd-nato-avrupo-mavzu-matrah--suhbati-medvedev-1045268664.html
https://sputnik.tj/20220129/rahmon-chin-safar-1045320721.html
чин
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2022
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Хабарҳо
tg_TJ
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
пекин бозӣ сиёсат ифтитоҳия олимпиада шарқ ғарб аврупо осиё
пекин бозӣ сиёсат ифтитоҳия олимпиада шарқ ғарб аврупо осиё
Бозиҳои бузурги сиёсӣ дар Пекин: кӣ ба ифтитоҳияи олимпиада рафт?
15:15 03.02.2022 (Навсозишуда: 19:32 18.02.2022) Фардо дар Пекин маросими ифтитоҳи Бозиҳои зимистонаи олимпӣ барпо мегардад. Он маросими на танҳо варзишӣ, балки сиёсӣ ҳам мебошад, зеро бозиҳо кайҳо боз ба воқеаи муҳимтарини байналхалқӣ табдил ёфтааст
ДУШАНБЕ, 3 фев — Sputnik, Петр Акопов. Дар соли 1980, вақте ки Ғарб Олимпиадаи Москваро бойкот карда буд, онро ба як асбоби мукаммали муборизаи геополитикӣ табдил дод ва дар ҷавоб варзишкорони мо ба бозиҳои баъдӣ дар Лос-Анҷелес нарафтанд. Дар ин аср ин таҷриба боз баргашт, ҳарчанд ҳоло гап на дар бораи бойкот, яъне даст кашидани варзишгарон аз ширкат дар мусобиқаҳо, балки дар бораи дипломатия меравад. Аммо мисли пештара маҳз Ғарб аз ин гуна усулҳо кор мегирад.
Аввал онҳо кӯшиш карданд, ки Олимпиадаи тобистонаи Пекин дар соли 2008 ва баъдан Бозиҳои зимистонаи Сочи-2014-ро бойкот кунанд. Онҳо инчунин кӯшиш карданд, ки Олимпиадаи кунунии Пекинро бо роҳи дипломатӣ ҷазо диҳанд: дар аввали моҳи декабр давлатҳо бойкот эълон ва аз тамоми кишварҳои ҷаҳон даъват кардаанд, ки онҳоро дастгирӣ намоянд. Баҳонаи ин кор аллакай рӯшан аст - нақзи ҳуқуқи башар дар Чин, бахусус "қатли ом дар Шинҷон". Дастаи амрикоӣ бузургтарин аст, аммо дар ин маросим аз мақомоти амрикоӣ ҳузур нахоҳанд дошт.
Владимир Путин меҳмони аслии хориҷӣ хоҳад буд ва нахустин музокироти ғайривиртуалии ӯ бо Си Ҷинпин дар ду сол низ дар Пекин баргузор мешавад. Роҳбари Чин тамоми ин муддат усули дипломатиро риоят кардааст, вале омадани ҳайатҳои вакилони хориҷӣ на танҳо аз ҳамин сабаб муҳим аст: ба тамоми аҳли ҷаҳон нишон додан лозим аст, ки бойкоти Амрико натиҷае надод. Аммо ба давлатҳо пандемия кӯмак мекунад, зеро аз ин сабаб боздидҳо ва вохӯриҳои саммитӣ аллакай кам шудаанд. Дидани он ки дар ниҳоят ба Пекин кӣ меояд, бештар ҷолибтар аст.
Гузашта аз ин рекорди иштирокчиёни воломақоми маросими ифтитоҳи бозиҳо ба пойтахти Чин тааллуқ дорад: 8 августи соли 2008 дар Варзишгоҳи миллии Пекин қариб ҳафтдаҳ нафар раҳбари хориҷӣ ҷамъ омад. Гумон меравад, ки онҳо 75 нафар буданд, аммо ин шумор тамоми ҳайатҳои хориҷӣ, аз ҷумла ҳайати вазиронро низ дар бар мегирад. Дар он ҷо 66 нафар президент, сарвазир, подшоҳ ва шоҳзодаҳо буданд. Ҳоло 23 нафар, се баробар камтар меоянд. Магар ин далели муваффақияти бойкоти Амрико нест?
Не, зеро байни Пекин-2008 ва Пекин-2022 фарқи калон вуҷуд дорад.
Аввалан, миқёси бозиҳо: агар дар бозиҳои тобистона 205 кишвар ширкат карда бошанд, пас дар бозиҳои зимистона 91 кишвар ширкат карданд. Ҳоло Африқоро амалан касе намояндагӣ намекунад, танҳо панҷ даста аз он ҷо меояд ва дар Бозиҳои тобистонаи соли 2008 чил нафар онро намояндагӣ мекард.
Агар дастаҳо набошанд, сарварони он кишварҳо низ нестанд. Дар соли 2008 ёздаҳ сарвари давлатҳои Африқо ба Пекин парвоз кард, ҳоло танҳо як нафар хоҳад буд. Уқёнуси Ором низ он ҷо ҳузур надорад: панҷ роҳбар онро дар Бозиҳои тобистона намояндагӣ карданд ва варзишҳои зимистона дар ҷазираҳои уқёнуси Ором инкишоф наёфтаанд.
Сониян, КОВИД бо маҳдудиятҳои карантинӣ дар ҳар сурат ба роҳбарони кишварҳо таъсир мерасонад.
Ва сеюм, бойкот низ, албатта, нақш бозид. Чӣ нақше? Зимнан дар соли 2008 кӯшишҳое дар заминаи таҳримҳо сурат гирифта буданд, аммо аз он танҳо чанд давлат, Австрия, Лаҳистон, Ҷумҳурии Чех ва Эстония пуштибонӣ карданд. Ҳоло аз ин рӯйхат танҳо бачаҳои гарми эстонӣ ба худ содиқ мондаанд, лаҳистониҳо, масалан, на танҳо Иёлоти Муттаҳидаро ҷонибдорӣ накарданд, балки ҳайати вакилонро бо сардории президенти кишвар ба он бозиҳо фиристоданд.
Британияи Кабир, Канада, Австралия ва Зеландияи Нав, яъне тамоми ҷаҳони англосаксон ба бойкоти дипломатии Амрико ҳамрох шуданд. Аз аврупоиҳо танҳо Белгия, Ҳолланд, Дания ва Литва фарқ мекарданд ва дар ин ҷо рӯйхати бойкотчиён ба охир мерасад. Ба ибораи дигар агар англосаксонҳо танҳоии геополитикии худро нишон додан мехостанд, онҳо инро комилан иҷро карданд.
Аммо баъзе аврупоиҳо кӯшиш мекунанд, ки дар ду курсӣ нишинанд, ин махсусан дар Фаронса хандаовар аст. Президент Макрон дар аввал таҳрими дипломатиро бесамар номида, даъват кард, ки бозиҳо сиёсӣ нашаванд. Аммо дар охир дар бораи омадани хайати вакилони Фаронса ба маросими ифтитоҳи тамоман иттилое нест.
Рӯзи якшанбе Париж эълон кард, ки "дар бозиҳо вазир - вакили варзиш Роксана Марасиняну ширкат хоҳад кард. Вай эҳтимолан дар маросими ифтитоҳи ин мусобиқа ширкат накунад, аммо барои дастгирии варзишгарони мо дар ҷараёни Олимпиада меояд". Яъне Париж ба бойкот напайвастааст, аммо аз ширкат дар ин маросим низ худдорӣ мекунад.
Умуман Аврупо ба чунин хулоса омад — на аз они мо ва на аз они шумо: мо бойкотро тарафдорӣ намекунем, вале ҳайатҳои вакилони олимартабаро ҳам намефиристем. Дар соли 2008 дар маросими Пекин 27 раҳбари аврупоӣ (аз ҷумла шоҳзодаҳо) ширкат карданд, ҳоло ҳамагӣ чаҳор нафар ҳастанд, аз ҷумла Сербистон ва Босния ва Ҳерсеговина, ки узви Иттиҳодияи Аврупо нестанд.
Дар айни замон на танҳо Лаҳистон тавассути кишварҳои Иттиҳоди Аврупо дар сатҳи олӣ намояндагӣ хоҳад шуд, балки ҳокими Люксембург Гертсог Анри, ки бо ҳаракати олимпӣ зич алоқаманд аст, оромона ба Пекин парвоз кард. Барои ӯ, инчунин барои шоҳзодаи Монако Алберти II, ки низ ба Чин омада буд, зарурати бозӣ кардан бо англосаксонҳо нест.
Аз Амрикои Лотинӣ президентҳои Аргентина ва Эквадор ширкат хоҳанд кард ва Осиё аз ҳама ҷиддитар намояндагӣ мешавад ва ин манзараи нави чаҳонро инъикос мекунад. На танҳо сарони панҷ кишвари Осиёи Марказӣ, сарвазири Покистон, шоҳи Камбоҷа ва президенти Сингапур, сарвазири Муғулистон ва маликаи Тайланд (шоҳ ҳеҷ гоҳ аз кишвар намебарояд), балки роҳбарони мамлакатҳои калидии ҷаҳони араб, аз ҷумла президенти Миср Сиси, амири Қатар, валиаҳдҳои Арабистони Саудӣ ва Имороти Муттахидаи Арабӣ низ ширкат хоҳанд кард.
Таблиғоти зиддичиноии англосаксонӣ (тасодуфӣ нест, ки мавзуи "генотсиди уйғур", яъне кӯшиши ба душмани мусалмонон табдил додани Пекин ҷои асосиро ишғол мекунад) ба дини Ислом камтар ва камтар таъсир мерасонад. Ин яку ним миллиард қисми башарият ва умуман тамоми ҷаҳони ғайриғарбӣ он чиро, ки дар фазои Авруосиё, дар нисбати Пекин ва Москва рӯй дода истодаанд, бо диққати зиёд тамошо мекунанд.
Ва ҳич як кӯшиши муҳосира ва яккаю танҳоӣ, ягон пропагандаи зиддичиноӣ ва зиддирусӣ рафти объективии таърихи ҷаҳониро боздошта наметавонад: Ғарб меравад, Шарқ дар ҳоли зуҳур аст.
