Ҷаҳонишавӣ ботил мешавад. Ғарб асоси қудратро аз даст медиҳад

© AP / Virginia MayoFlagi USA i UE w Brukseli
Flagi USA i UE w Brukseli  - Sputnik Тоҷикистон, 1920, 31.03.2022
Обуна шудан
Хатарот ҳоло аз ҳарвақта бештаранд. Ва ҳоло гап на танҳо дар бораи сарнавишти Украина, ҳатто на дар бораи ояндаи мо ҳамчун як қудрати бузург аст
ДУШАНБЕ, 31 мар — Sputnik, Петр Акопов. Не, мо дар ҳақиқат дар бораи тақдири дунё сухан меронем, вале на ба ин маънӣ, ки он дар арафаи ҷанги ҳастаӣ қарор дорад. Вале азбаски ҳозир интихоби роҳ ба сӯйи оянда гузошта мешавад, муайян карда мешавад, ки инсоният чӣ тавр тараққӣ мекунад ва муносибатҳои байналмилалию ва иктисоди ҷаҳон чӣ гуна шакл мегиранд. Ин дар пеши назари мост. Ва инро на танҳо дар Русия, Чин ва дар тамоми ҷаҳони ғайриғарбӣ мефаҳманд, балки миқёси душвориҳоро стратегҳои объективии англосаксон низ эътироф мекунанд.
"Давраи дувуми ҷаҳонишавӣ ба зудӣ мегузарад. Агар коре зуд ва қатъӣ анҷом наёбад, ҷаҳон новобаста аз он ки дар Украина чӣ рух медиҳад, ба лагерҳои мутахосим тақсим мешавад. Ва ин ҷаҳони тақсимшуда ба Ғарб мувофиқ нахоҳад буд".
Ин иқтибос аз мақолаи “Bloomberg” таҳти унвони "Путин ва Си таваҳҳумоти бузурги капитализмро фош карданд" аст. Муаллифон Ҷон Миклетвейт, сармуҳаррири “Bloomberg News”, сармуҳаррири собиқи “The Economist” ва Адриан Вулдриҷ, корманди “The Economist” - таҳлилгарони англо-амрикоӣ хуб ҳастанд, бинобар ин дар матн таблиғи махсус вуҷуд надорад. Зерсарлавҳаи мақола тасодуфӣ нест: "Агар ИМА ва муттаҳидонаш барои наҷоти он сафарбар нашаванд, асри дувуми бузурги ҷаҳонишавӣ ба таври фалокатбор хотима хоҳад ёфт".
Встреча главы МИД РФ С. Лаврова с студенческо-преподавательским составом МГИМО - Sputnik Тоҷикистон, 1920, 30.03.2022
Лавров: Ғарб кӯшиш мекунад, ки Украинаро ба Афғонистони дувум табдил диҳад
Чаро дуюм? Зеро аввалин бо Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ ба охир расид (ним аср пеш аз он оғоз шуда буд) ва ҳоло таҳдиди ҷаҳонишавӣ бо хатари соли 1914 баробар аст. Дар баробари ин дар бораи "лоиҳаи глобализатсияи ғарбӣ" ҳарф задан комилан нодуруст аст. Глобализатсия дар асоси либерализми иқтисодӣ як лоиҳаи сирф англосаксонист, ки ба манфиатҳои элитаи англосаксонӣ ҷавобгӯ мебошад.
Чаро марзалаи аввалини ҷаҳонишавӣ ба охир расид? Ба гуфтаи муаллифони “Bloomberg”, азбаски элитаҳои он замон (албатта, англосаксонҳо) кӯтоҳандеш буданд, онҳо воқеияти пурраи муноқишаи глобалии дарпешистодаро бо сабаби болоравии Олмон дарк накарданд. Дар ниҳоят ҳама чиз бо фалокат ва барҳамхӯрии аввалин кӯшиши ҷаҳонишавӣ анҷом ёфт. Ва ҳоло ҳамин чиз метавонад рӯй диҳад:
Муноқишаи кунунӣ метавонад тағйироти устувори кори иқтисоди ҷаҳонӣ ва тарзи зиндагии моро нишон диҳад, новобаста аз он ки мо аз кушторгоҳи Аврупои Шарқӣ чӣ қадар дур бошем ҳам. Интегратсияи "ногузир"-и иқтисоди ҷаҳонӣ суст шуд ва морҳои гуногун дар биҳишти мо - аз ҷангҳои этникӣ ва худкомаҳои хашмгин то хашми умумӣ алайҳи сарватмандон - ба ҳар ҷое, ки хоҳанд, мехазанд.
Миклетвейт ва Вулдриҷ қайд мекунанд, ки ҷаҳонишавӣ дар тӯли бист соли охир таҳти ҳамла қарор гирифтааст: 11 сентябри соли 2001, буҳрони молиявии соли 2008 ва “Brexit” дар баробари интихоби Трамп дар соли 2016. Онҳо ҳатто эътироф мекунанд, ки "тақсими иқтисоди ҷаҳонӣ ба қисматҳои Чин ва ғарбӣ суръат мегирад", ки коронавирус ба равобити ҳамгироӣ зарба зад ва дар маҷмуъ, ҳамгироии иқтисодӣ суст шуда, дар баъзе мавридҳо ба ақиб рафтааст. Аммо маҳз Украина он чизест, ки метавонад ҷаҳонишавиро ба анҷом расонад, зеро бозори ягонаи ҷаҳонӣ ба қисмҳо тақсим мешавад:
Председатель Совета Федерации РФ Валентина Матвиенко  - Sputnik Тоҷикистон, 1920, 29.03.2022
Матвиенко аз кӯшишҳои Ғарб барои заифсозӣ ва ташкили "инқилобҳои ранга" дар ИДМ хабар дод
"Таҷовузи Русия ба Украина нисбат ба ҳамлаҳои қаблӣ як ҳамлаи бузургтар ва қотеътар ба ҷаҳонишавӣ аст. Қисман аз он сабаб аст, ки дар як лаҳза равобити иқтисодӣ қатъ шуд. Таъмини колоҳои асосӣ аз гандум то никел, титан ва нафт қатъ шуд. Ғарб тамоми корро мекунад, ки Русияро аз системаи иқтисодии ҷаҳонӣ хориҷ созад: зидди олигархҳо таҳрим ҷорӣ, бонкҳои Русияро аз системаи молиявии ҷаҳонӣ хориҷ мекунад ва ба Бонки марказии Русия имкон намедиҳад, ки ба захираҳояш дастрасӣ дошта бошад. Сухан дар бораи аз Созмони Тиҷорати Ҷаҳонӣ меравад”.
Аммо бубинед, магар худи Ғарб нест, ки ҷаҳонро бо таҳримҳои девонавораш алайҳи Русия, мунҷамид кардани дороиҳои мо ва таҳдиди таҳримҳои дувум алайҳи Чин ба ин тақсимот тела медиҳад? Бале, ҳама чиз чунин аст, Миклетуэйт ва Вулдриҷ бо ин бахс намекунанд, вале онҳо талош мекунанд, ин "ваҳшоният"-ро асоснок кунанд, то ба ин васила ба мақсад, яъне боздоштани Русия, гӯё душмани аслии ҷаҳонишавӣ, ки аз асоситарини онҳост, бирасанд:
“Сиёсатмадорони ғарбӣ, ки дар Брюссел мулоқот мекунанд, мегӯянд, онҳо нияти аз байн бурдани тартиботи ҷаҳониро надоранд. Ин ҳама ваҳшонияти иқтисодӣ барои муҷозоти таҷовузкории Путин маҳз барои барқарор кардани низоми қоидаҳоест, ки ӯ мехоҳад аз байн барад ва бо он ба ҷараёни озоди тиҷорату молияи ҷаҳонӣ халал мерасонад. Дар ҷаҳони идеалӣ Путин сарнагун, қурбонии гумроҳӣ ва паранойияи худ мешавад ва мардуми Русия клептократияро аз Кремл барканор хоҳанд кард. Ин сенарияи хушбинона на танҳо Русия, балки Ғарбро низ зинда мекунад. Иёлоти Муттаҳида аз инзивои Трамп даст мекашад ва Аврупо ба дифои худ ҷиддӣ муносибат хоҳад кард. "Ҷангҳои тамаддун" дар ду тарафи Атлантика коҳиш меёбанд... Имконияти ба амал омадани ин воқеа мавҷуд аст”.
Ин имкон чӣ қадар калон аст? Бритониё иқрор мешавад, ки ин ба мисли "тағйири режим дар Кремл" хурд аст ва ҳамзамон онҳо дар бораи тавоноии Байден, Ҷонсон, Макрон ва Шолтс (яъне раҳбарони Ғарб) дар мулоқот бо ҳам хушомад намезананд. Гузашта аз ин ҳамон Байден чизҳоеро мегӯяд, ки барои ҷаҳонишавӣ марговаранд, масалан, "ҳама чиз аз саҳни як ҳавопаймо то пӯлоди деворҳои шоҳроҳ дар Амрико аз аввал то ба охир сохта мешавад".
Ҳамин тариқ худи раванд ба муқобили ҷаҳонишавӣ ҳаракат мекунад ва буҳрони Украина махсусан чунин тағйиротро ҳам дар геополитика ва ҳам ҷаҳонбинии капиталистӣ, ки ба ҷаҳонишавӣ сахт душмананд, суръат мебахшад.
Тағйири геополитикӣ чунин хоҳад буд:
“Чин бо болоравии босуръати худ ба омили марказии геополитикӣ табдил меёбад, ки мағлубнашаванда ба назар мерасад... Ҳоло натиҷае, ки мо ба он дучор шуда истодаем, ин аст: Шарқи худкома тадриҷан аз мо ҷудо мешавад ва сипас ба зудӣ аз Ғарби демократӣ, вале аз ҳам ҷудошуда гузаштанро оғоз мекунад".
Ва дар ин ҷо Миклетвейт ва Вулдриҷ роҳи ягонаи наҷоти ҷаҳонишавӣ ва Ғарбро пайдо мекунанд. Ин оддӣ аст: шумо бояд муттаҳид шавед. Вале на фақат ин тавр, на бо сухану шиор, балки дар асл, аз ҷиҳати иқтисодӣ, яъне дар асл маънии он системаи ягона барпо кардан аст. Шитоб кардани ҷаҳонишавӣ дар миқёси ғарбӣ:
"Байден бояд эътироф кунад, ки тавсеаи вобастагии иқтисодӣ байни муттаҳидони ИМА як амри геостратегӣ аст. Вай бояд ба Аврупо як созишномаи тиҷоратии озодро пешниҳод кунад, то Ғарбро ба ҳам бипайвандад.
Он метавонад як версияи каме тағйирёфтаи шарикии тиҷорат ва сармоягузории трансатлантикӣ дар асоси конвергенсияи танзимкунанда бошад. Он инчунин бояд ба Созишномаи шарикии ҳамаҷониба ва прогрессивии Транс-Уқёнуси Ором-Австралия, Зеландияи Нав, қисматҳои давлатҳои Осиё ва Амрико ҳамроҳ шавад".
Яъне ду марҳала — аввал ба як организми ягонаи иқтисодӣ муттаҳид намудани ИМА-ву Аврупо ва баъд ба он пайваст кардани як қисми Осиё бо Амрикои Лотинӣ пешниход карда мешавад. Ин бояд нисбат ба "автократияҳо" - Чин, Русия ва кишварҳое, ки ба онҳо пайвастанд, бартарии калон дошта бошад.
Ин модели зебост, аммо он комилан ғайривоқеист. Охир, дарвоқеъ, идомаи ҷаҳонишавӣ бо услуби англосаксониро пешниҳод мекунад, вале бо истиснои чанд кишвари бузург аз он, бо интизории он ки бо мурури замон онҳо шикаст хӯрда, ба “ҷаҳони озоду озодандешӣ” низ пайвастаанд".
Аммо дар ниҳоят лоиҳаи кунунии ҷаҳонишавӣ шикаст хӯрд ва худи Миклетвейт ва Вулдриҷ инро эътироф мекунанд, ки ду сабаб дорад: норозигии кишварҳои ғайриғарбӣ ва набудани созиш дар дохили Ғарб. Ҳамон лоиҳаи ҳамкории трансатлантикӣ ҳатто шикаст хӯрд, зеро Аврупо намехост, ки комилан мутеи корпоратсия ва элитаҳои фаромиллӣ бошад. Ва чаро акнун ҳама розӣ мешаванд, ки ба дӯкони англосаксонҳо бираванд? Зеро Русия бо Украина сарукор дорад ва Ғарб дар посух "бомбаҳои атомӣ"-и таҳримҳои иқтисодӣ мунфаҷир карда, пояҳои ҷаҳонишавии бунёдкардаашро хароб мекунад? Агар нарм карда гуем, ин бемантиқ аст.
 Военнослужащий на учениях ВС России и Белоруссии Запад-2021 на полигоне Правдинский в Калининградской области - Sputnik Тоҷикистон, 1920, 25.03.2022
Русия барои ояндаи ҷаҳон вориди мубориза бо Ғарб шуд
Маълум аст, ки умед дар охир мемирад, аз ин рӯ гуфта мешавад, ки "мо ҳоло барои ташаккул додани ояндаи хеле дигар вақт дорем: ояндае, ки сарвати Ғарб афзоиш меёбад ва иттифоқҳои Ғарб мустаҳкам мешавад" ва баҳс мекунанд, ки ҳоло "Ғарб бештар муттаҳид аст ва қатъи назар аз даҳсолаҳои охир", ба гуфтаи Байден, бояд "ҷаҳони озодро якҷоя мустаҳкам кунанд". Аммо восита намерасад. Ҳатто дар доираи Гарби муттаҳид, имкони интегратсия хеле кам ба назар мерасад. Ва худи ИМА бошад, аз ҷиҳати иқтисодӣ қариб маҳкум аст, яъне ба қалъаи муҳосирашуда табдил меёбад.
Ва гап дар ин ҷо ҳатто дар бораи ҷамъияти бештар нест, балки дар он аст, ки даъвои англосаксонӣ ба ҳукмронии ҷаҳонӣ, ки онро глобализатсия меноманд, нотавон баромад. Англосаксонҳо як системаи ҷаҳониеро эҷод карданд, ки дар таърихи башарият бесобиқа буд, вале дар ниҳоят аз ҳад зиёд пуршиддат шуд ва тамаддунҳои калидии ғайриғарбӣ аз идомаи бозӣ бо қоидаҳои худ худдорӣ мекунанд. Кӯшиши дуюми ҷаҳонишавии англосаксонҳо ноком шуд ва бо назардошти вазъи корҳо дар худи кишварҳои аслӣ (ИМА ва Британиёи Кабир), онҳо, бешубҳа, имкони сеюмро надоранд. На глобализатсияи сеюм ва на ҷанги сеюми ҷаҳонӣ - тартиботи нави ҷаҳонӣ мувофиқи сенарияи онҳо сохта намешавад.
Лентаи хабарҳо
0