https://sputnik.tj/20221121/nato-sadad-shikast-1052968909.html
"Ин лаҳзаи таърихӣ аст": НАТО дар садади шикаст қарор дорад
"Ин лаҳзаи таърихӣ аст": НАТО дар садади шикаст қарор дорад
Sputnik Тоҷикистон
Дар пасманзари арзёбиҳои зиддунақизи партоби мушак ба хоки Лаҳистон сиёсати "дарҳои боз", ки Иттифоқи Атлантикаи Шимолӣ ба мушкили рӯ ба рӯ шуд
2022-11-21T16:24+0500
2022-11-21T16:24+0500
2022-11-21T16:24+0500
нато
сиёсат
раҷаб тайиб эрдуғон
туркия
шветсия
аврупо
украина
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/07e6/0a/11/1052191245_0:173:3025:1875_1920x0_80_0_0_7f2fa599f87cded6be8663fd27c7858c.jpg
ДУШАНБЕ, 21 ноя — Sputnik, Ренат Абдуллин. Маълум шуд, ки шомил шудан ба ин созмон бо гузаштҳои ҷиддӣ алоқаманд аст. Ва ивазшавии дар пешистодаи рохбарият ихтилофхои куллии байни иттифоқчиёнро ошкор кард.Туркия ҳал мекунадПарлумони Шветсия тағйироти конститутсиониро дар бораи чораҳои шадидтар барои мубориза бо терроризм қабул кард. Аммо, на бо ихтиёри худ.Туркия дар ин бора исрор карда, дархостҳои ҳам аз Шветсия ва ҳам Финландияро ба НАТО манъ кард. Анқара аз он норози аст, ки Стокҳолм аз курдҳо ҳимоят мекунад. Воқеан ҳам ҷомеаи онҳо бонуфуз аст, ҳатто дар ҳукумат намояндагон доранд. Шикоят нисбат ба финҳо камтар аст, аммо азбаски скандинавиҳо, ки қаблан бетараф буданд, тасмим гирифтанд, ки ба блок ҷуфт-ҷуфт дохил шаванд, Хелсинки низ суръати корро суст кард.Ислоҳоте, ки бо 278 овоз дар Риксдаг (парлумони якпалатаи Шветсия дорои 349 курсӣ) тасвиб шуд, хеле норавшан аст. Сухан дар бораи имкони қабули қонунҳое меравад, ки "озодии иттиҳодияҳоро маҳдуд мекунанд, агар онҳо дар терроризм ширкат кунанд ё аз он ҳимоят кунанд". Бо вуҷуди ин, як ҳафта пеш, дар ҷараёни сафараш ба Анқара, сарвазир Улф Кристерсон онро як пешрафти бузург номид. Вай дар нишасти хабарии муштарак бо Раҷаб Таййиб Эрдуғон гуфт, "Шветсия иқдомоте хоҳад андешид, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои мубориза бо терроризм "зӯри бозуи" бештар диҳад". Ислоҳоти зиддитеррористӣ дар замони ҳукумати қаблии чапгароён, моҳи апрел баррасӣ шуда буд. Ислоҳот нагузашт. Акнун фақат ҳамин ҳизб, ки худро дар мухолфин ҳаст, ба муқобили он баромад. Аммо, овозҳо кофӣ набуданд. Тағйирот аз 1 январ эътибор пайдо мекунанд. Аз ин рӯ, шведҳо ва финҳо бояд интизор шаванд. Илова бар ин, ба ҷуз аз Туркия, Маҷористон низ дархостҳои скандинавиҳоро тасдиқ накардааст.Будапешт меларзадАгар Анқара талаб кунад, ки курдҳои гумонбар ба терроризм аз Шветсия ихроҷ карда шаванд (то ҳол ду нафар ихроҷ шудаанд ва дар рӯйхат 73 нафар ҳастанд), пас иддаои Маҷористон чандон мушаххас нест. Онҳо аз пуштибонӣ аз таҳримҳои зидди Русия худдорӣ мекунанд, ба таври возеҳ тарафи Украинаро намегиранд, траншҳои молиявии чандмиллиардҳо ба Киевро суст мекунанд ва дар маҷмӯъ барои шарикон мушкилоти зиёде эҷод менамоянд.Сарвазирони Финляндия ва Шветсия аз Маҷористон ва Туркия даъват мекунанд, ки аризаҳои онҳоро тасдиқ кунанд. Кристерссон қайд кард, ки Стокҳолм "комилан эҳтиром мекунад, ки ҳар як кишвар дар дохили иттиҳод тасмимҳои худро қабул мекунад", аммо ҳукумати чапгарои қаблӣ шартҳои меморандуми тобистона бо Туркияро қисман иҷро карда, эмбаргои силоҳро лағв кард ва ба кумакҳои молӣ ба курдҳои Сурия монеъ шуд.Коршиносон бар ин назаранд, ки ба кобинаи ростгаро дар Стокҳолм бо Анқара забон ёфтан осонтар мешавад. Инро ба таври ғайримустақим вазири хориҷа Тобиас Билстром тасдиқ кард. Ба гуфтаи ӯ, эътилофи ҳоким дар масъалаи курдҳо "камтар бағоҷ" дорад ва пешгузаштаи ӯ Анн Линде бо пуштибонии оммавӣ аз курдҳо музокирот бо Туркияро мушкилтар мекунад. Аз Будапешт ҳам хабарҳои мусбат мерасанд. Сарвазир Гергели Гуляш гуфт, ҳукумат асноди заруриро ба маҷлиси миллӣ пешниҳод кардааст. Аммо, ҳатто дар ин ҳолат, масъалаи оё густариши НАТО ба манфиатҳои миллии Венгрия мувофиқ аст ё на, инро бояд баррасӣ кард, гуфт сарвазир.Охири моҳи ноябр дар Руминия нишасти НАТО баргузор мешавад, ки ба он Украина, Гурҷистон ва Молдова низ даъват шудаанд. Барои Киев ва Тифлис пайвастан ба блок ҳадафи стратегӣ аст. Бо Кишинёв масъала душвортар аст. Мувофиқи моддаи 11-уми сарқонуни Молдова, "ҷумҳурӣ бетарафии доимиро эълон мекунад" ва "ба ҷойгир кардани қувваҳои мусаллаҳи дигар давлатҳо дар хоки худ иҷозат намедиҳад". "Нақшаи шарикии инфиродӣ"-ро имзо карда буд. Ин як созишномаи муқаррарӣ нест, балки дар асл қадами дуюм дар роҳи пайвастан ба иттифоқ аст, ки пас аз он марҳилаи "Гуфтугӯи суръатбахш" ва воқеан "Нақшаи амалиёти шомилшавӣ" анҷом мешавад. Ба хотири НАТО ҳама гуна қонунҳо, аз ҷумла конститутсияро тағйир додан мумкин аст. Бо вуҷуди ин, сухани охирин аз роҳбарияти иттифоқ хоҳад буд, ки дар он ҷо низ тағйирот дар пеш аст.Мубориза барои раҳбарӣСалоҳияти дабири кулли феълии паймон Йенс Столтенберг давоми як сол ба охир мерасад. Ва ба гуфтаи манобеъи расонаҳои амрикоӣ, барои ин мақом дар байни иттифоқчиён муборизаи ҷиддие авҷ гирифтааст.Дар Вашингтон бештар ба Кристиа Фриленди 54-сола, вазири молияи Канада ишора мекунанд, ки решаҳои украинӣ дорад. Рӯзноманигори собиқ (бо хабарнигори The New York Times издивоҷ кардааст), вай вазорати хориҷаи Канадаро сарварӣ мекард. Вай таҷрибаи ғании дипломатӣ дорад, Фриланд бо панҷ забон (англисӣ, фаронсавӣ, итолиёвӣ, украинӣ ва русӣ) ҳарф мезанад. Илова бар ин, вай зан аст. Ин замонҳои охир бартарии калон аст. Пас аз омадани занон ба вазифаҳои роҳбарикунанда дар кишварҳои ғарбӣ (аз ноиби президенти ИМА Камала Ҳаррис то сарвазири нави Италия Ҷорҷӣ Мелонӣ), НАТО низ дар бораи тавозуни гендерӣ фикр мекунад. ИМА, ки амалан раҳари иттифоқи Атлантикаи Шимолӣ мебошад, номзад пешбарӣ намекунад. Генерали онҳо аллакай фармондеҳи олӣ дар Аврупо аст. Вашингтон ба ҳамсояҳои содиқи шимолӣ такя мекунанд.Дар баробари ин, Иттиҳоди Аврупо мехоҳад дабири кулли худро дошта бошад. Бесабаб нест: аз 30 мамлакати НАТО 21-тоаш Урупо мебошанд. Ва дар Аврупо якчанд шахсиятҳои қавӣ, аз ҷумла занон ҳастанд. Инҳо нахуствазири Эстония Кая Каллас, раисиҷумҳури Словакия Зузана Чапутова ва Колинда Грабар-Китарович, раиси Хорватия аз соли 2015 то 2020 ҳастанд, ки ҳамзамон дар НАТО ба ҳайси ёвари дабири кулл кор кардаанд. Бритониёи Кабир омода аст, ки вазири дифоъ Бен Уоллесро пешниҳод кунад. Гумон меравад, ки дабири кулли НАТО вазифаи расмӣ аст ва ҳама қарорҳо дар офисҳои Вашингтон қабул мешаванд. Аммо, барои ризоияти байни се даҳгона маҳз роҳбари иттиҳод масъул аст. Ҳамон Столтенбергро барои он сахт танқид карданд, ки дар баробари пешбурди принсипи “дарҳои боз” ва ваъдаи ба Шветсия ва Финландия “оғӯшҳои боз” доданаш натавонист ба Туркия таъсир расонад. Ва ояндаи натанҳо ин блоки низомӣ, балки кишварҳое, ки ба он назар мекунанд, мисли Украина, ба ягонагии НАТО вобаста аст.
https://sputnik.tj/20221118/volodin-tarkish-mushak-ukrain-lahiston-oghoz-nato-1052926028.html
https://sputnik.tj/20221117/nebenzya-polsha-ukraina-barkhurd-rusiya-nato-1052880241.html
https://sputnik.tj/20221116/erdughon-nato-rusiya-suqut-mushak-lahiston-1052853255.html
шветсия
аврупо
украина
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2022
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Хабарҳо
tg_TJ
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
нато, има, шикаст
"Ин лаҳзаи таърихӣ аст": НАТО дар садади шикаст қарор дорад
Дар пасманзари арзёбиҳои зиддунақизи партоби мушак ба хоки Лаҳистон сиёсати "дарҳои боз", ки Иттифоқи Атлантикаи Шимолӣ ба мушкили рӯ ба рӯ шуд
ДУШАНБЕ, 21 ноя — Sputnik, Ренат Абдуллин. Маълум шуд, ки шомил шудан ба ин созмон бо гузаштҳои ҷиддӣ алоқаманд аст. Ва ивазшавии дар пешистодаи рохбарият ихтилофхои куллии байни иттифоқчиёнро ошкор кард.
Парлумони Шветсия тағйироти конститутсиониро дар бораи чораҳои шадидтар барои мубориза бо терроризм қабул кард. Аммо, на бо ихтиёри худ.
Туркия дар ин бора исрор карда, дархостҳои ҳам аз Шветсия ва ҳам Финландияро ба НАТО манъ кард. Анқара аз он норози аст, ки Стокҳолм аз курдҳо ҳимоят мекунад. Воқеан ҳам ҷомеаи онҳо бонуфуз аст, ҳатто дар ҳукумат намояндагон доранд.
Шикоят нисбат ба финҳо камтар аст, аммо азбаски скандинавиҳо, ки қаблан бетараф буданд, тасмим гирифтанд, ки ба блок ҷуфт-ҷуфт дохил шаванд, Хелсинки низ суръати корро суст кард.
Ислоҳоте, ки бо 278 овоз дар Риксдаг (парлумони якпалатаи Шветсия дорои 349 курсӣ) тасвиб шуд, хеле норавшан аст. Сухан дар бораи имкони қабули қонунҳое меравад, ки "озодии иттиҳодияҳоро маҳдуд мекунанд, агар онҳо дар терроризм ширкат кунанд ё аз он ҳимоят кунанд".
Бо вуҷуди ин, як ҳафта пеш, дар ҷараёни сафараш ба Анқара, сарвазир Улф Кристерсон онро як пешрафти бузург номид. Вай дар нишасти хабарии муштарак бо Раҷаб Таййиб Эрдуғон гуфт, "Шветсия иқдомоте хоҳад андешид, ки ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ барои мубориза бо терроризм "зӯри бозуи" бештар диҳад".
Ислоҳоти зиддитеррористӣ дар замони ҳукумати қаблии чапгароён, моҳи апрел баррасӣ шуда буд. Ислоҳот нагузашт. Акнун фақат ҳамин ҳизб, ки худро дар мухолфин ҳаст, ба муқобили он баромад. Аммо, овозҳо кофӣ набуданд. Тағйирот аз 1 январ эътибор пайдо мекунанд. Аз ин рӯ, шведҳо ва финҳо бояд интизор шаванд. Илова бар ин, ба ҷуз аз Туркия, Маҷористон низ дархостҳои скандинавиҳоро тасдиқ накардааст.
Агар Анқара талаб кунад, ки курдҳои гумонбар ба терроризм аз Шветсия ихроҷ карда шаванд (то ҳол ду нафар ихроҷ шудаанд ва дар рӯйхат 73 нафар ҳастанд), пас иддаои Маҷористон чандон мушаххас нест.
Онҳо аз пуштибонӣ аз таҳримҳои зидди Русия худдорӣ мекунанд, ба таври возеҳ тарафи Украинаро намегиранд, траншҳои молиявии чандмиллиардҳо ба Киевро суст мекунанд ва дар маҷмӯъ барои шарикон мушкилоти зиёде эҷод менамоянд.
Сарвазирони Финляндия ва Шветсия аз Маҷористон ва Туркия даъват мекунанд, ки аризаҳои онҳоро тасдиқ кунанд. Кристерссон қайд кард, ки Стокҳолм "комилан эҳтиром мекунад, ки ҳар як кишвар дар дохили иттиҳод тасмимҳои худро қабул мекунад", аммо ҳукумати чапгарои қаблӣ шартҳои меморандуми тобистона бо Туркияро қисман иҷро карда, эмбаргои силоҳро лағв кард ва ба кумакҳои молӣ ба курдҳои Сурия монеъ шуд.
Коршиносон бар ин назаранд, ки ба кобинаи ростгаро дар Стокҳолм бо Анқара забон ёфтан осонтар мешавад. Инро ба таври ғайримустақим вазири хориҷа Тобиас Билстром тасдиқ кард. Ба гуфтаи ӯ, эътилофи ҳоким дар масъалаи курдҳо "камтар бағоҷ" дорад ва пешгузаштаи ӯ Анн Линде бо пуштибонии оммавӣ аз курдҳо музокирот бо Туркияро мушкилтар мекунад.
Аз Будапешт ҳам хабарҳои мусбат мерасанд. Сарвазир Гергели Гуляш гуфт, ҳукумат асноди заруриро ба маҷлиси миллӣ пешниҳод кардааст. Аммо, ҳатто дар ин ҳолат, масъалаи оё густариши НАТО ба манфиатҳои миллии Венгрия мувофиқ аст ё на, инро бояд баррасӣ кард, гуфт сарвазир.
Охири моҳи ноябр дар Руминия нишасти НАТО баргузор мешавад, ки ба он Украина, Гурҷистон ва Молдова низ даъват шудаанд. Барои Киев ва Тифлис пайвастан ба блок ҳадафи стратегӣ аст. Бо Кишинёв масъала душвортар аст.
Мувофиқи моддаи 11-уми сарқонуни Молдова, "ҷумҳурӣ бетарафии доимиро эълон мекунад" ва "ба ҷойгир кардани қувваҳои мусаллаҳи дигар давлатҳо дар хоки худ иҷозат намедиҳад".
"Нақшаи шарикии инфиродӣ"-ро имзо карда буд. Ин як созишномаи муқаррарӣ нест, балки дар асл қадами дуюм дар роҳи пайвастан ба иттифоқ аст, ки пас аз он марҳилаи "Гуфтугӯи суръатбахш" ва воқеан "Нақшаи амалиёти шомилшавӣ" анҷом мешавад.
Ба хотири НАТО ҳама гуна қонунҳо, аз ҷумла конститутсияро тағйир додан мумкин аст. Бо вуҷуди ин, сухани охирин аз роҳбарияти иттифоқ хоҳад буд, ки дар он ҷо низ тағйирот дар пеш аст.
Салоҳияти дабири кулли феълии паймон Йенс Столтенберг давоми як сол ба охир мерасад. Ва ба гуфтаи манобеъи расонаҳои амрикоӣ, барои ин мақом дар байни иттифоқчиён муборизаи ҷиддие авҷ гирифтааст.
Дар Вашингтон бештар ба Кристиа Фриленди 54-сола, вазири молияи Канада ишора мекунанд, ки решаҳои украинӣ дорад. Рӯзноманигори собиқ (бо хабарнигори The New York Times издивоҷ кардааст), вай вазорати хориҷаи Канадаро сарварӣ мекард.
Вай таҷрибаи ғании дипломатӣ дорад, Фриланд бо панҷ забон (англисӣ, фаронсавӣ, итолиёвӣ, украинӣ ва русӣ) ҳарф мезанад. Илова бар ин, вай зан аст. Ин замонҳои охир бартарии калон аст.
Пас аз омадани занон ба вазифаҳои роҳбарикунанда дар кишварҳои ғарбӣ (аз ноиби президенти ИМА Камала Ҳаррис то сарвазири нави Италия Ҷорҷӣ Мелонӣ), НАТО низ дар бораи тавозуни гендерӣ фикр мекунад.
ИМА, ки амалан раҳари иттифоқи Атлантикаи Шимолӣ мебошад, номзад пешбарӣ намекунад. Генерали онҳо аллакай фармондеҳи олӣ дар Аврупо аст. Вашингтон ба ҳамсояҳои содиқи шимолӣ такя мекунанд.
Дар баробари ин, Иттиҳоди Аврупо мехоҳад дабири кулли худро дошта бошад. Бесабаб нест: аз 30 мамлакати НАТО 21-тоаш Урупо мебошанд. Ва дар Аврупо якчанд шахсиятҳои қавӣ, аз ҷумла занон ҳастанд. Инҳо нахуствазири Эстония Кая Каллас, раисиҷумҳури Словакия Зузана Чапутова ва Колинда Грабар-Китарович, раиси Хорватия аз соли 2015 то 2020 ҳастанд, ки ҳамзамон дар НАТО ба ҳайси ёвари дабири кулл кор кардаанд.
Бритониёи Кабир омода аст, ки вазири дифоъ Бен Уоллесро пешниҳод кунад. Гумон меравад, ки дабири кулли НАТО вазифаи расмӣ аст ва ҳама қарорҳо дар офисҳои Вашингтон қабул мешаванд.
Аммо, барои ризоияти байни се даҳгона маҳз роҳбари иттиҳод масъул аст. Ҳамон Столтенбергро барои он сахт танқид карданд, ки дар баробари пешбурди принсипи “дарҳои боз” ва ваъдаи ба Шветсия ва Финландия “оғӯшҳои боз” доданаш натавонист ба Туркия таъсир расонад.
Ва ояндаи натанҳо ин блоки низомӣ, балки кишварҳое, ки ба он назар мекунанд, мисли Украина, ба ягонагии НАТО вобаста аст.
